Του Κώστα Ράπτη
"Αλλάζω, είμαι ευέλικτος. Είμαι περήφανος για αυτή μου την ευελιξία” δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τη στάση του στη συριακή κρίση. Έχοντας στο πλευρό του τον επισκεπτόμενο τον Λευκό Οίκο βασιλιά της Ιορδανίας Αμπντουλλάχ, ο Trump είχε σπεύσει, χωρίς να αναμείνει περαιτέρω έρευνα, να αποδώσει στο συριακό καθεστώς την ευθύνη για την πολύνεκρη επίθεση με χημικά στην ανταρτοκρατούμενη επαρχία Ίντλιμπ της Συρίας και είχε αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο μονομερούς ανάληψης στρατιωτικής δράσης από τη Ουάσιγκτον.

Η αμερικανική επιδρομή τα ξημερώματα της Παρασκευής εναντίον της συριακής αεροπορικής βάσης από την οποία εκτιμάται ότι εξαπολύθηκε η επίθεση με τα τοξικά χημικά απέδειξε του λόγου το αληθές.

Η "ευελιξία” του Αμερικανού προέδρου δυσκολεύει την παρακολούθηση. Πριν από λίγα 24ωρα, ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου και η αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δήλωναν ότι η "αλλαγή καθεστώτος” στη Δαμασκό δεν αποτελεί την προτεραιότητα της Ουάσιγκτον στην περιοχή και ότι εναπόκειται στους Σύρους να αποφασίσουν για το μέλλον του Assad. Τώρα, ο Donald Trump πραγματοποιεί ένα βήμα το οποίο δεν τόλμησε στον καιρό του ούτε ο Barack Obama. Η πολιτική που υλοποιείται μοιάζει σαν υπαγορευμένη από τους νεοσυντηρητικούς ή τους φιλελεύθερους interventionists τύπου Hillary Clinton, που μέχρι πρότινος ανάλωναν τις δυνάμεις τους για να αποδείξουν ότι ο νυν ένοικος του Λευκού Οίκου είναι ενεργούμενο της Ρωσίας. Προφανώς ο "πολιτικός εμφύλιος πόλεμος” που διεξάγεται τους τελευταίους μήνες στη Ουάσιγκτον κατέγραψε ήδη αποτελέσματα (πρβ. και την πρόσφατη απομάκρυνση του προεδρικού συμβούλου Steve Bannon από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας), εξασφαλίζοντας τη "συνέχεια” των κρατικών πολιτικών και επί Trump.

Το διαπραγματευτικό στυλ του Trump είναι ομολογουμένως ιδιόμορφο. Λ.χ. την ώρα ακριβώς που δέχεται στο Mar-a-Lago τον Κινέζο ηγέτη Xi Jinping προωθεί την ανάπτυξη στην Νότιο Κορέα του αντιπυραυλικού συστήματος ΤΗΑΑD, που αποτελεί για το Πεκίνο "κόκκινο πανί”. Ομοίως,παραμονές της εφ' όλης της ύλης επίσκεψης του επικεφαλής του State Department, Rex Tillerson στη Μόσχα στις 11-12 Απριλίου, δημιουργεί με την αλλαγή της αμερικανικής στάσης στη Συρία, τετελεσμένα εκρηκτικά για τις ρωσοαμερικανικές σχέσεις. (Και πάντως, αντίθετα από τη λογική που τον ήθελε να προσεταιρίζεται τη Ρωσία προκειμένου να περικυκλώσει την Κίνα, ως στον κατεξοχήν αυριανό ανταγωνιστή των ΗΠΑ, δείχνει ικανός να κλιμακώνει εξίσου και στα δύο μέτωπα).

Πολλά θα κριθούν από το αν η αμερικανική επιδρομή της Παρασκευής γίνεται αντιληπτή ως μεμονωμένη κίνηση, ώστε να αποφορτιστούν οι πολιτικές και επικοινωνιακές πιέσεις που διαμορφώθηκαν μετά την επίθεση με χημικά στην Ίντλιμπ ή ως απαρχή μιας στρατιωτικής επιχείρησης με συνέχεια. Η φρασεολογία που χρησιμοποίησε ο Trump ανακοινώνοντας την επιδρομή παραπέμπει στο πρώτο ενδεχόμενο – ωστόσο, εφόσον η αρχή έχει γίνει, ο οποιοσδήποτε μπορεί να εκβιάσει την συνέχεια λ.χ. σκηνοθετώντας νέες επιθέσεις με χημικά.

Έχουν οι Αμερικανοί στρατηγοί την προθυμία για μία παρατεταμένη επιχείρηση με στόχο την "αλλαγή καθεστώτος” στη Δαμασκό; Και πώς θα αντιμετωπισθεί το γεγονός ότι ανά πάσα στιγμή απειλείται έτσι μία σύγκρουση με τις ρωσικές δυνάμεις οι οποίες βρίσκονται στη Συρία και εγγυώνται τον εναέριο χώρο της; Ή μήπως υπήρξε σιωπηρή "κατανόηση” αυτή τη φορά από ρωσικής πλευράς, όπως σε προηγούμενα αεροπορικά πλήγματα τα οποία έχει πραγματοποιήσει εντός της Συρίας το Ισραήλ με στόχο κυρίως κομβόι της Χεζμπολλάχ; Είναι δυνατόν η αμερικανική πολιτική να επιστρέψει στην στήριξη των ένοπλων αντικαθεστωτικών ισλαμιστών μετά την επένδυση που υπήρξε στο κουρδικό στοιχείο – ή μήπως οι αντιδράσεις της Τουρκίας εξηγούν την νέα μεταστροφή;

Αποτελεί η "αλλαγή καθεστώτος” στη Δαμασκό και πάλι αυθεντικό στόχο ή επισείεται για να στηριχθεί η πραγματική αμερικανική επιδίωξη της διάσπασης/καντονοποίησης της συριακής επικράτειας, ώστε να διακοπεί η (απειλητική για το Ισραήλ) εδαφική συνέχεια Λιβάνου - Συρίας - Ιράκ - Ιράν και να καταληφθούν θέσεις ενόψει πιθανής επέκτασης του κινεζικού Δρόμου του Μεταξιού προς τη Μεσόγειο;

Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν αποκλεισθούν περισσότερο ανησυχητικά σενάρια, η παράταση του συριακού δράματος μοιάζει εγγυημένη.